นิทานพื้นบ้านภาคเหนือ

ตัวอย่างนิทานพื้นบ้านภาคเหนือล้านนา ที่ถูกเล่าต่อๆกันมา เรื่องความเป็นไปเป็นมาของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้น นิทานเรื่อง “กบกินเดือน”

“…มีครอบครัวหนึ่งอาศัยอยู่ด้วยกันทั้งหมด 4 คน มีพ่อ แม่ และลูกสาวอีกสองคน ตามวัฒนธรรมที่ดีงามตามล้านนาแล้ว ลูกสาวนั้นจะไม่ได้ออกไปทำงานนอกบ้าน แต่จะเรียนเรื่องงานบ้านงานเรือน เรื่องเย็บปักถักร้อย การทำอาหาร เพราะถือว่างานในบ้าน และความเรียบร้อยของบ้านทั้งหมดนั้นเป็นเรื่องของผู้หญิง พ่อและแม่บ้านนี้ก็เลยสั่งให้ลูกสาวทั้งสองเคร่งครัดในเรื่องของการบ้านการเรือนเป็นหลัก สองศรีพี่น้องนั้นก็เชื่อฟังพ่อและแม่เป็นอย่างดี

… ภายในครัว ช่วงเวลาที่สองสาวพี่น้องกำลังทำอาหารเพื่อประชันความอร่อยกัน ต่างคนต่างชิมอาหารของอีกฝ่าย แล้วก็เกิดมีปากเสียงทะเลาะกันเพราะความคิดเห็นเรื่องของรสชาติอาหารนั้นไม่เหมือนกัน ต่างคนต่างก็คิดว่าอาหารของตนเองนั้นอร่อยเหนือใคร …เกิดทะเลาะและมีปากเสียงกันจนกระทั่งสาวผู้ที่นั้นเอาทัพพีฟาดไปที่ใบหน้าของน้องสาว ส่วนน้องสาวเองก็เอาไม้ตีพริก ฟาดผู้เป็นพี่ ทั้งสองคนนั้นทะเลาะกันจนกระทั่งทั้งสองตายคาที่ ด้วยโทสะของตัวเองล้วนๆ พ่อและแม่ของทั้งสองนั้นเสียใจมาก เพราะที่ผ่านมานั้นพร่ำสอนเรื่องของมารยาท เรื่องของการบ้านการเรือน ไม่น่าเชื่อว่าลูกสาวทั้งสองจะตายด้วยการทะเลาะกัน .. เมื่อทั้งสองเสียชีวิตไปเป็นวิญญาณ ยมบาลได้พิพากษาโทษของทั้งสองวิญญาณอย่างที่สุด เพราะการกระทำของทั้งสองคนเป็นการที่น่าบัดสีและน่าอายเป็นอย่างมาก เกิดโทสะโดยที่ไม่รู้จักยับยั้งชั่งใจ ทั้งๆที่ทั้งสองคนนั้นก็เป็นพี่น้องกันแท้ๆ ถูกพิพากษาให้ลงนรกทั้งหมด 7 ชั้น คนพี่ไปเกิดเป็นเดือนอยู่บนฟ้า ส่วนคนน้องนั้นไปเกิดเป็นกบ ความอาฆาตแค้นของทั้งสองคนนั้น ยังไม่จบสิ้นแค่ตรงนั้น เมื่อมีปรากฏการณ์บางอย่าง คนน้องผู้เป็นกบก็ได้อ้าปากคาบคนพี่เอาไว้ เกิดเป็นปรากฏการณ์กบกินเดือนที่เราเห็น และยังคงอาฆาตแค้นกันอยู่ตลอดมา…”

จากนิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การทำความดี ไม่ทำความชั่ว เป็นสิ่งที่เราถูกสอนกันตลอดมา แต่เมื่อใดก็ตามที่เราเกิดโทสะ เกิดความอาฆาตแค้น ก็สามารถทำให้เราตกนรกได้ เป็นนิทานที่สอนให้เรารู้จักบุญและบาป รู้จักว่านรกและสวรรค์นั้นมีจริง

นอกจากข้อคิดที่ได้จากนิทานแล้ว อีกหนึ่งวัฒนธรรมที่เราได้เห็นจากนิทานเรื่องนี้ก็คือ วัฒนธรรมของชาวเหนือล้านนานั้นจะให้ลูกสาวอยู่กับบ้านกับเรือน มีขนบธรรมเนียมประเพณีที่สวยงาม มีความเชื่อเรื่องของปรากฏการณ์ธรรมชาติเรื่องกบกินเดือน นิทานพื้นบ้านภาคเหนือจะซ่อนความอ่อนช้อย ความสวยงามของวัฒนธรรมที่สวยงาม การสืบทอดสืบต่อประเพณีมาตั้งแต่ต้น ความเป็นอยู่ของชาวเหนือที่สงบเสงี่ยม มีความสุขกับบรรยากาศเงียบสงบภายใต้ธรรมชาติและสภาพอากาศที่ไม่ร้อนมากนัก เป็นเสน่ห์ของภาคเหนืออย่างแท้จริง