นิทานพื้นบ้าน เป็นนิทานที่เกิดขึ้นในแต่ละภาคของไทย แต่ละภาคของประเทศไทยก็มีนิทานและเรื่อเล่าที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งเมื่อถูกเล่ากันปากต่อปาก เล่าต่อกันไปในแต่ละรุ่น นิทานพื้นบ้านจึงเป็นตัวละครที่เรามักจะรู้จักกันเป็นอย่างดีอยู่แล้ว ชื่อตัวละครในนิทานพื้นบ้านส่วนใหญ่นั้นจะคุ้นหูเมื่อเอ่ยออกมา นิทานพื้นบ้านแต่ละเรื่องจะมีข้อคิดสอดแทรกเข้าในเนื้อเรื่องเสมอ ให้ได้ทั้งความบันเทิงใจ และข้อคิดดีดีที่จะได้กลับมา
นิทานพื้นบ้านของแต่ละภาค
นิทานพื้นบ้านภาคอีสาน ส่วนมากแล้วจะเกี่ยวข้องกับเรื่องของวัฒนธรรมและประเพณีของอีสานเป็นส่วนใหญ่ อย่างเช่นประเพณีเกี่ยวกับบั้งไฟพญานาคที่มีกันมาอย่างช้านาน นิทานพื้นบ้านเรื่องต่างๆของภาคอีสานก็เลยจะเป็นเรื่องของการขอฝน เรื่องของธรรมชาติ เรื่องเกี่ยวกับสัตว์ และสัตว์ที่ทางภาคอีสานจะให้ความสำคัญก็คือ คางคก ที่ทางภาคอีสานจะเรียกว่าพญาคันคาก ที่ภาคอีสานมีพิพิธภัณฑ์ที่ถูกสร้างขึ้นเป็นตัวพญาคันคากขนาดใหญ่ แล้วก็ยังมีเรื่องเล่าเกี่ยวกับพญาคันคากมากมายเกี่ยวกับการขอให้ฝนตกลงมา พญาคันคากทำการรบเพื่อขอฝนทำให้ชาวภาคอีสานได้มีน้ำฝนกินและใช้อย่างอุดมสมบูรณ์
นิทานพื้นบ้านของภาคเหนือก็ยังอยู่ที่ความสวยงามของธรรมชาติ ถ้ำ ผา และชื่อของตัวละครที่มีความสละสลวยเป็นเสน่ห์อีกอย่างหนึ่งของทางภาคเหนือ สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญต่างๆของทางภาคเหนือนั้นแฝงไปด้วยเรื่องราวนิทานพื้นบ้านอยู่ อย่างเช่น ผานางคอย ซึ่งมีนิทานพื้นบ้านเล่าสืบต่อกันมาจนกว่าจะเป็นผานางคอยอยู่ในปัจจุบันนี้ และนิทานพื้นบ้านอีกหนึ่งเรื่องที่มีชื่อเสียงมากและเป็นที่คุ้นหูก็คือนิทานเกี่ยวกับเมืองลับแล กับการเดินทางไปเมืองลับแลที่มีเรื่องเล่าว่ายากนักที่จะเข้าไปได้
นิทานพื้นบ้านของภาคใต้ หรือเรื่องเล่าจากแดนใต้ ดูเหมือนจะเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการรักษาวัฒนธรรมเป็นหลัก วัฒนธรรมต่างๆที่อยู่ทางภาคใต้มีความสวยงามในแบบของความเป็นด้ามขวาน บางเรื่องราวถูกตีแผ่ออกมาให้อยู่ในรูปของนิทานพื้นบ้าน และมีข้อคิดให้กับลูกหลานได้คิดกันต่อไปด้วย วัฒนธรรมด้านการแสดงของภาคใต้ที่เด่นชัดก็คือ มโนราห์ หนังตะลุง ซึ่งถูกนำออกมาเล่าสู่ลูกหลานฟังอยู่บ่อยครั้งทีเดียว
นิทานพื้นบ้านของแต่ละภาค ถูกแต่งและสร้างขึ้นมาจากความเป็นอยู่ที่แท้จริงของภาคนั้นๆ เมื่อฟังแล้วก็จะสัมผัสได้ถึงความเป็นอยู่และการดำเนินชีวิตของคนไทยในแต่ละภาคได้ เป็นความสนุกสนานที่ผู้เฒ่าผู้แก่สมัยก่อนนำเอามาเล่าสู่กันฟังให้กับลูกหลานสมัยนี้ ได้ทั้งความสนุกสนานประหลาดใจ ได้ทั้งข้อคิดที่ดีที่เอาไปปรับใช้ได้เช่นเดียวกัน
